Türkiye’de Kenevir: Yasal Durum, Tarım ve Endüstriyel Kullanım

turkiyede-kenevir. Kenevir, tarih boyunca Anadolu topraklarında hem tıbbi hem de sanayi amaçlı kullanılan çok yönlü bir bitkidir. Son yıllarda Türkiye’de kenevir üretimi yeniden gündeme gelmiş ve bu alanda önemli yasal düzenlemeler yapılmıştır. Bu yazıda, Türkiye’de kenevirin yasal durumu, tarımı, endüstriyel kullanımı ve gelecekteki potansiyeli hakkında kapsamlı bir bakış sunulacaktır.

Kenevirin Türkiye’deki Tarihçesi

Kenevirin Türkiye’deki tarihi, milattan önce 8. yüzyıla kadar uzanır. Ankara yakınlarındaki bir yerleşim yerinde yapılan kazılarda, kenevirin bu dönemde kullanıldığına dair bulgulara rastlanmıştır. Osmanlı döneminde ise kenevir, özellikle donanma için halat üretimi ve kumaş yapımında önemli bir hammadde olarak kullanılmıştır. Ancak 20. yüzyılın ortalarına gelindiğinde, sentetik malzemelerin yaygınlaşması ve esrar karşıtı yasaların etkisiyle kenevir üretimi azalmıştır.

2025 Yılı İtibarıyla Kenevirin Yasal Durumu

Türkiye’de kenevirin kullanımı, 2025 yılı itibarıyla belirli düzenlemelere tabidir. Rekreasyonel kullanım tamamen yasak olup, yalnızca tıbbi ve endüstriyel amaçlarla sınırlı bir kullanım izni bulunmaktadır. 13 Eylül 2024 tarihinde yayımlanan 32661 sayılı yönetmelik ile endüstriyel kenevir üretimi yasal hale gelmiştir. Bu üretim, yalnızca belirli illerde ve Tarım ve Orman Bakanlığı’nın izniyle gerçekleştirilebilmektedir.

Ayrıca, 24 Temmuz 2025 tarihinde yayımlanan bir diğer düzenleme ile, kenevirden elde edilen tıbbi ürünlerin eczanelerde satışı yasallaştırılmıştır. Bu ürünlerin üretimi, ruhsatlandırılması ve denetimi Sağlık Bakanlığı tarafından yapılmaktadır. Ancak, kenevirin tamamının yetiştirilmesi ve hasadına kadar olan işlemler Tarım ve Orman Bakanlığı’nın görev alanında yürütülmektedir.

Türkiye’de Kenevir Tarımı

Türkiye’de kenevir tarımı, 2025 yılı itibarıyla belirli illerde ve sınırlı alanlarda yapılmaktadır. Bu iller arasında Samsun, Sinop, Kastamonu, Amasya, Çorum, Tokat, Yozgat, Ordu, Burdur, Urfa ve Malatya yer almaktadır. Bu illerde kenevir üretimi, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın izni ve denetimiyle gerçekleştirilmektedir. Üreticiler, Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) üzerinden başvuru yaparak izin alabilmektedirler. Ancak, 1 Nisan 2025 tarihi itibarıyla yeni başvurular kabul edilmeyecek olup, mevcut başvuruların değerlendirilmesi devam etmektedir.

Endüstriyel kenevir tarımı, özellikle lif ve tohum üretimi amacıyla yapılmaktadır. Kenevirin lifleri, tekstil, kağıt, inşaat malzemeleri ve otomotiv sektörlerinde kullanılmaktadır. Tohumları ise gıda, kozmetik ve ilaç sanayinde değerlendirilmektedir. Bu alanlarda yerli üretimin artırılması hedeflenmektedir.

Kenevirin Endüstriyel Kullanım Alanları

Kenevir, çok yönlü bir bitki olup çeşitli sektörlerde kullanılmaktadır:

• Tekstil Sektörü: Kenevir lifleri, dayanıklı ve doğal kumaşların üretiminde kullanılır.

• Kağıt Üretimi: Kenevir, kağıt üretiminde hammadde olarak değerlendirilebilir.

• İnşaat Sektörü: Kenevir, izolasyon malzemeleri ve kompozit malzemelerin üretiminde kullanılır.

• Otomotiv Sektörü: Kenevir, otomotiv parçalarının üretiminde kompozit malzeme olarak kullanılmaktadır.

• Gıda ve Kozmetik Sektörü: Kenevir tohumları ve yağları, gıda ürünleri ve kozmetik ürünlerinde kullanılmaktadır.

Bu kullanım alanları, kenevirin ekonomik değerini artırmakta ve yerli üretimin desteklenmesine katkı sağlamaktadır.

Türkiye’de kenevirin tıbbi kullanımı, 2025 yılı itibarıyla belirli düzenlemelere tabidir. Kenevirden elde edilen tıbbi ürünler, yalnızca eczanelerde satılmakta olup, üretimi ve satışı Sağlık Bakanlığı tarafından denetlenmektedir. Bu ürünler, THC oranı %0.3’ün altında olan ve tıbbi amaçlarla kullanılan ürünlerdir. Kenevirin tamamının yetiştirilmesi ve hasadına kadar olan işlemler Tarım ve Orman Bakanlığı’nın görev alanında yürütülmektedir.

Kenevirin Geleceği ve Potansiyeli

Türkiye’de kenevirin geleceği, özellikle endüstriyel ve tıbbi kullanım alanlarında büyük bir potansiyele sahiptir. Yerli ve milli kenevir üretiminin artırılması, dışa bağımlılığın azaltılması ve istihdamın artırılması hedeflenmektedir. Ayrıca, kenevirin biyoplastik ve kompozit malzeme üretimi gibi yenilikçi alanlarda kullanımı, Türkiye’nin yeşil dönüşüm sürecine katkı sağlayacaktır.

Ancak, kenevirin üretimi ve kullanımıyla ilgili yasal düzenlemelerin netleştirilmesi ve denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi önemlidir. Bu sayede, kenevirin potansiyeli en verimli şekilde değerlendirilebilir ve toplum sağlığı açısından riskler en aza indirilebilir.